براق کردن جواهرات طلا در خانه
براق کردن جواهرات طلا در خانه
طلای درخشان و برقزننده همیشه نمادی از زیبایی و ثروت بوده است. با این حال، این فلز گرانبها نیز مانند هر شیء دیگری در معرض کدر شدن و از دست دادن درخشش خود قرار دارد. عوامل متعددی مانند چربی طبیعی پوست، بقایای مواد آرایشی، تماس با مواد شیمیایی خانگی، یا حتی رطوبت هوا میتوانند لایهای مات بر روی سطح طلا ایجاد کنند. خوشبختانه، نیازی به پرداخت هزینههای بالا برای طلافروشیها نیست؛ شما میتوانید با استفاده از مواد ساده و ایمن در خانه، درخشش اولیه جواهرات طلای خود را بازیابی کنید.
این راهنما از گالری مهراب به شما کمک میکنیم تا با دقت و اطمینان، جواهرات طلای خود را در منزل تمیز و براق نمایید. پس با براق کردن جواهرات طلا در خانه همراه ما باشید.
نکات مهم قبل از شروع براق کردن طلا در خانه
پیش از آنکه هرگونه محلول تمیزکننده را روی جواهرات طلای خود استفاده کنید، باید چند نکته حیاتی را در نظر بگیرید تا از آسیب رسیدن به آنها جلوگیری شود:
الف. شناسایی ترکیب طلا
اولین و مهمترین قدم، اطمینان از ترکیب جواهرات است. اگرچه این راهنما برای طلای خالص (مثل ۲۴ عیار) یا طلای آلیاژی (مانند ۱۸ یا ۱۴ عیار) مناسب است، اما اگر جواهرات شما دارای سنگهای قیمتی یا نیمهقیمتی باشند، باید احتیاط کنید.
نگینهایی مانند مروارید، اوپال (اپال)، فیروزه، مرجان یا آمتیست به مواد شیمیایی قوی، حرارت بالا و شوکهای مکانیکی حساس هستند. روشهای شیمیایی قوی یا غوطهوری طولانیمدت میتوانند به این سنگها آسیب بزنند، باعث تغییر رنگ شوند یا چسب آنها را سست کنند.
همچنین برخی جواهرات طلا با روکش نازکی از رودیوم (برای افزایش سفیدی و براقیت) پوشانده شدهاند. سایش بیش از حد یا استفاده از مواد ساینده میتواند این روکش را از بین ببرد.
ب. ابزار تمیزکاری مناسب برای جلا دادن طلا
انتخاب ابزار مناسب به اندازه محلول تمیزکننده اهمیت دارد: همیشه از پارچههای میکروفایبر، کتان نرم یا پارچههای مخصوص جلا دادن جواهرات استفاده کنید. پارچههای زبر یا حولههای کاغذی ممکن است حاوی الیاف چوبی باشند که باعث ایجاد خراشهای ریز بر روی سطح طلا میشوند.
همچنین اگر نیاز به سابیدن نقاط دشوار (مانند پشت نگین یا زنجیرهای ریز) دارید، فقط از مسواکهایی با برس بسیار نرم استفاده کنید. مسواکهای معمولی سفت هستند و میتوانند به سطح طلا آسیب بزنند.
براق کردن طلا با آب گرم و صابون: روش روزمره و ایمن
این روش کلاسیک برای براق کردن جواهرات طلا در خانه، ملایمترین راه برای از بین بردن چربیهای روزمره و گرد و غبار انباشته شده است و برای انواع طلا، حتی آنهایی که سنگهای نسبتاً مقاوم دارند (مانند الماس)، ایمن محسوب میشود.
مواد لازم:
- یک کاسه کوچک یا ظرف غیرفلزی.
- آب گرم (نه جوش، بلکه آبی که دست را نسوزاند).
- چند قطره مایع ظرفشویی ملایم (فاقد مواد سفیدکننده یا آمونیاک).
روش کار دقیق گام به گام:
- آب گرم را در کاسه بریزید. حدود دو تا سه قطره مایع ظرفشویی ملایم اضافه کرده و به آرامی هم بزنید تا کف کند. هدف این است که محلول چربیزدا ایجاد شود، نه کف زیاد.
- جواهرات طلا را به آرامی درون محلول قرار دهید. بگذارید حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بمانند. این زمان به صابون فرصت میدهد تا چربیها و آلودگیهای چسبیده به سطح و گوشههای ریز را سست و حل کند.
- پس از گذشت زمان لازم، جواهرات را خارج کنید. با استفاده از مسواک نرم، به آرامی و با حرکات دایرهای ملایم، روی سطح طلا بکشید. تمرکز خود را روی قسمتهایی بگذارید که کدرتر به نظر میرسند یا فضاهای خالی در طرحها.
- طلاها را زیر آب روان و ولرم قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که هیچ اثری از صابون باقی نماند، زیرا باقیمانده صابون میتواند باعث کدر شدن مجدد شود.
- این مرحله بسیار مهم است. طلا را روی یک پارچه تمیز و خشک قرار داده و به آرامی با پارچه دیگری خشک کنید. حرکات خشک کردن باید از مرکز به سمت لبهها باشد تا از هرگونه لکه آب جلوگیری شود.
چرا این روش مؤثر است؟ مایع ظرفشویی یک سورفکتانت (عامل فعال سطحی) است که کشش سطحی آب را کاهش میدهد و به آن اجازه میدهد تا روغنها و آلودگیها را از روی سطح فلز جدا کند.
بهتر است بدانید: کد حک شده روی طلا و نقره به چه معناست؟
برق انداختن طلا با جوش شیرین و فویل آلومینیومی
این روش از یک واکنش شیمیایی ملایم به نام “احیای الکتروشیمیایی” استفاده میکند که برای از بین بردن تیرگیهای ناشی از اکسیداسیون سطحی (تار شدن) طلا و پاک کردن طلای کدر بسیار مؤثر است.
مواد لازم:
- یک ظرف پیرکس یا سرامیکی (فلزی نباشد).
- یک ورق فویل آلومینیومی.
- یک قاشق چایخوری جوش شیرین (بیکربنات سدیم).
- نصف قاشق چایخوری نمک خوراکی.
- آب داغ (باید به اندازهای داغ باشد که بخار کند).
روش کار دقیق گام به گام:
- کف ظرف را با فویل آلومینیومی بپوشانید. مهم است که سطح براق فویل رو به بالا باشد (زیرا سطح صافتر در واکنش بهتر عمل میکند).
- جوش شیرین و نمک را روی فویل بریزید.
- آب داغ را به آرامی روی مخلوط جوش شیرین و نمک بریزید تا مواد حل شوند.
- جواهرات طلا را به گونهای در محلول قرار دهید که کاملاً با فویل آلومینیومی در تماس باشند.
- بگذارید طلاها حدود ۵ دقیقه در این محلول بمانند. ممکن است حبابهای ریزی مشاهده کنید که نشاندهنده شروع واکنش است.
- پس از ۵ دقیقه، طلاها را خارج کنید. تیرگی سطحی باید برداشته شده باشد. بلافاصله زیر آب سرد بشویید تا واکنش متوقف شود و نمک باقیمانده پاک شود.
- با پارچه میکروفایبر کاملاً خشک کنید.
نکته: نمک و جوش شیرین در آب داغ الکترولیتهایی ایجاد میکنند. طلا (آلیاژ) روی فویل آلومینیوم یک مدار الکتریکی کوچک تشکیل میدهد. ناخالصیهای سطحی (سولفیدها که باعث تیرگی میشوند) به جای طلا، واکنش داده و به آلومینیوم منتقل میشوند، در نتیجه طلای خالص باقیمانده درخشانتر میشود.
استفاده از سرکه سفید برای درخشان کردن طلا: مبارزه با جرم و رسوب
سرکه سفید (اسید استیک رقیق) یک حلال ملایم است که میتواند رسوبات معدنی و لایههای کدر شده (جرمگرفتگی) را که صابون به تنهایی قادر به حل کردنشان نیست، از بین ببرد.
مواد لازم:
- سرکه سفید تقطیر شده.
- ظرف غیرفلزی.
روش کار دقیق گام به گام:
- برای طلای نسبتاً تمیز، میتوانید از مخلوط سرکه و آب (نسبت ۱ به ۱) استفاده کنید. اما برای جواهراتی که جرم زیادی دارند، سرکه سفید خالص مؤثرتر است.
- طلاها را کاملاً در سرکه سفید بگذارید.
- اجازه دهید طلاها بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در سرکه بمانند. زمان طولانیتر توصیه نمیشود، زیرا خاصیت اسیدی سرکه میتواند در درازمدت به آلیاژها آسیب بزند.
- طلا را خارج کرده و با مسواک نرم، نقاطی که جرم دارند را به آرامی برس بکشید.
- طلا را بلافاصله و با دقت زیر آب فراوان بشویید تا اسید کاملاً خنثی شود.
- با پارچه نرم خشک کنید.
هشدار (سنگها): به هیچ وجه از سرکه برای جواهراتی که دارای نگینهای سست، مروارید، فیروزه، یا هر سنگی که به اسید حساس است، استفاده نکنید. اسید استیک میتواند پیوند شیمیایی چسبهای مورد استفاده در نصب نگین را تضعیف کند و باعث افتادن آنها شود.
سایر روش های جلا دادن طلا (با احتیاط)
اگر روشهای بالا نتوانستند رضایت شما را برای تمیز کردن طلا در خانه جلب کنند، میتوانید از این مواد با در نظر گرفتن حداکثر احتیاط استفاده نمایید:
الف. خمیر دندان سفید
خمیر دندانهای ژلی یا رنگی حاوی ذرات ساینده قوی هستند. اگر قصد استفاده دارید، فقط از مقدار کمی خمیر دندان کاملاً سفید و بدون دانههای اسکراب استفاده کنید.
- مقدار کمی خمیر دندان روی طلا بمالید.
- با نوک انگشت یا پارچه نرم به آرامی روی طلا ماساژ دهید.
- سریعاً زیر آب ولرم آبکشی کرده و خشک کنید.
ب. الکل مالشی (ایزوپروپیل الکل)
الکل برای از بین بردن روغنها و چربیهای بسیار مقاوم عالی است و به سرعت تبخیر میشود.
- طلا را به مدت ۱-۲ دقیقه در الکل مالشی غوطهور کنید.
- بلافاصله خارج کرده و خشک نمایید.
- توجه: الکل برای سنگهای خاصی (مانند کوارتز یا مروارید) مضر نیست، اما نباید برای مدت طولانی استفاده شود.
چند نکته برای نگهداری بعد از براق کردن جواهرات طلا
تمیز کردن تنها نیمی از مسیر است؛ نگهداری صحیح تضمین میکند که درخشش بازیافته برای مدت طولانیتری باقی بماند:
- هرگز طلا را مرطوب در جعبه نگذارید. رطوبت باقیمانده میتواند به مرور زمان باعث اکسیداسیون جزئی یا ایجاد لکه شود.
- همیشه طلا را پس از استفاده از عطر، لوسیون، اسپری مو یا مواد شوینده خانگی (مثل وایتکس یا پاککنندههای کاشی) به دست کنید. مواد شیمیایی موجود در این محصولات، درخشش طلا را به سرعت از بین میبرند.
- جواهرات را در جعبه های مجزا نگهداری کنید. ایدهآلترین روش قرار دادن هر قطعه در یک کیسه پارچهای نرم (مثل مخمل یا فلانل) است. این کار از خراشیده شدن طلا توسط یکدیگر جلوگیری میکند.
- زنجیرهای نازک و دستبندها را آویزان کنید تا وزن خودشان باعث کشیدگی یا خم شدن نشوند.
- توصیه میشود جواهرات طلای اصلی خود را حداقل ماهی یک بار با روش صابون و آب گرم تمیز کنید تا از انباشتگی آلودگی جلوگیری شود.
توجه داشته باشید: در برخی موارد، استفاده از روشهای خانگی برای براق کردن طلا ممکن است کافی نباشد یا ریسک بالایی داشته باشد. اگر قطعهای دارای الماسهای چند قیراطی یا سنگهای آنتیک است، تمیز کردن اولتراسونیک خانگی یا غوطهوری شیمیایی میتواند خطرناک باشد. همچنین طلاهایی که قدمت زیادی دارند یا به دلیل طراحی بسیار نازک هستند، باید توسط متخصص بازبینی شوند. گاهی اوقات، زنگار یا خراشها عمیقتر از آن هستند که با مسواک یا جوش شیرین از بین بروند. طلافروشان حرفهای از دستگاههای پولیش با دور موتور دقیق و مواد مخصوص استفاده میکنند که سطح طلا را بدون از بین بردن ضخامت آن، براق میکنند.
براق کردن جواهرات طلا در خانه یک فرآیند نگهداری ساده است که با کمی دقت قابل انجام است.
